top of page

ذهني بيماريون

جيڪڏهن ڪنهن ماڻهوءَ ۾ ذهني بيماريءَ جي تشخيص ٿئي ٿي ته، ڪجهه ”عام غلط فهمي“ هي  آهي ته ماڻهوءَ کي بد روحن (جن، شيطان، ڪاري جادوءَ، نظر) جو اثر آهي يا اهو ته,فرد کي الله تعاليٰ طرفان سندس گناهن جي سزا ملي رهي آهي يا ٻاروالدين جي  گناهن جو شڪار آهن.ڪجهه دعويٰ ڪن ٿا ته اها بيماري ڪمزور ايمان جي نشاني آهي. بدقسمتيءَ سان اسان جي سماج ۾ ذهني بيمارين جو موضوع ”سماجي ممنوع“ social taboo جي طور تي بحث ڪيو وڃي ٿو.گهڻيون ذهني بيماريون مڪمل طور تي علاج لائق آهن، تنهن ڪري مهرباني ڪري سنجيده پيچيدگين کان بچڻ ۽ مڪمل طور تي عام ۽ خوشگوار زندگي گذارڻ لاءِ پنهنجي ڊاڪٽر سان

صلاح ڪرڻ گهرجي

ننڊ ۾ گهٽتائي ۽ ذهني صحت تي اثر

ننڊ جي گھٽتائي پڻ خودڪشي جي سوچن ۽ غير معمولي رويي جي وڌندڙ خطري سان لاڳاپيل آهي

 ذهني بيمارين جو علاج

ڳالهائڻ جو علاج (سي بي ٽي) نفسياتي معالج،Psychotherapist  نفسياتي ماهرPsychologist جي طرفان ۽ دوائون

نفسيات جي ڊاڪٽر Psychiatrist طرفان

سڀ کان اهم، توهان جي پنهنجي طاقت ۽ عزم توهان جي ذهني بيماري کي بهتر بڻائي

سگهندي

خيرات، نيڪ اخلاق ۽ چڱا ڪم ڪري پنهنجي عزت نفس ۽ ذهني طاقت کي وڌايو

mental problems.jpg
suicide.jpg

خودڪشي جي شرح وڌڻ تي تازو تحقيق

نفسياتي بيماري خودڪشي جي هڪ مضبوط اڳڪٿي ڪندڙ آهي. 90 سيڪڙو کان وڌيڪ مريض جيڪي خودڪشي ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا انهن ۾ هڪ نفسياتي خرابي آهي  ۽ 95 سيڪڙو مريض جيڪي ڪاميابي سان خودڪشي ڪن ٿا انهن ۾ نفسياتي تشخيص آهي.

ماڻهن ۾ وڌي ٿي جن جي خاندان ۾ خودڪشي جا ڪيس موجود آهن.

خودڪشي اڪثر انهن ماڻهن ۾ ٿيندي آهي جيڪي شادي شده نه آهن انهن جي ڀيٽ ۾ جيڪي شادي شده آهن

 انهن ماڻهن ۾ وڌيڪ ٿي سگهي ٿي جيڪي ماهر پيشن جي ڀيٽ ۾ غير ماهر پيشن ۾ خدمت ڪن ٿا

فوجي ماهرن ۾ خودڪشي جي شرح عام آبادي کان وڌيڪ آهي

ذهني بيماريون وڌڻ جا ڪهڙا سبب آهن

دماغي صحت کي ڪيئن بهتر بڻايو وڃي

ان جو بنيادي سبب سڄي دنيا ۾ اعليٰ شهري طرز زندگي  ڏٺو ويو آهي. اهو پڻ ڏٺو ويو آهي ته ذهني بيمارين ۽ خودڪشي جي شرح غير ترقي يافته ملڪن جي ڀيٽ ۾ ترقي يافته ملڪن ۾ تمام گهڻي آهي.

ذهني بيماريون خاندانن سان لاڳاپيل  ٿي سگهن ٿيون Genetic diseases، ڪجهه دماغي بيمارين سان لاڳاپيل آهن ۽ اڪثر ڪري ٻين حالتن ۾ ماحولياتي عنصر سبب آهن.

اهو سمجهڻ گهرجي ته ذهني بيماري کي بهتر بڻائڻ لاءِ، اهو ضروري آهي ته سادي طرز زندگي جي پيروي ڪرڻ, مسلسل محنت

۽  پيچيده مسئلن, حالتن ۽ ماحول کي قبول ڪرڻ ۽ زندگي کي ٻين سان ڀيٽ بند ڪرڻ.

خانداني تڪرار جي وڌندڙ شرح, ڪيترن ئي رويي ۽ جذباتي تبديلين جو سبب بڻائيندي آهي, جيڪي آخرڪار ذهني صحت کي تمام خراب اثر انداز ڪري سگهن ٿا.

خاندان، ڀينرن ۽ ڀائرن ۾ خراب رشتا, ذهني صحت کي متاثر ڪن ٿا.

انتهائي حسد ذهني صحت کي متاثر ڪري ٿو.


حل

پنھنجي جذبات کي قابو ڪرڻ جي پوري ڪوشش ڪريو.

توهان جي ويجهو مخلص ماڻهن يا دوستن کان مدد حاصل ڪريو ۽ وڌيڪ مدد لاء، نفسيات جي ماهر کان مدد حاصل ڪريو.

والدين جي سنڀال ڪرڻ سان ذهني صحت ڪيئن بهتر ٿئي ٿي

ماءُ پيءُ سان صبر ۽ تحمل وارو رويو اختيار ڪرڻ سان توهان جون ذهني مشڪلاتون بهتر ٿينديون

انهن جي عزت ۽ احترام ڪرڻ سان دوستي ۽ پيار، ايمان جو هڪ روپ، توهان جي ذهني صحت کي بهتر بڻائيندو

زباني بدسلوڪي ۽ ذهني بيماريون

ڪيئن ننڍپڻ جي زباني بدسلوڪي دماغ کي متاثر ڪري ٿي

abuse.jpg

زباني بدسلوڪي يا زباني تشدد, ذهني/جذباتي بدسلوڪي جو هڪ قسم آهي جنهن ۾ بي عزتي، گاريون ڏيڻ زباني ۽ لکت واري ٻولي شامل آهي.

جيتوڻيڪ زباني بدسلوڪي طبيعت ۾ جسماني نه آهي ۽ ظاهري زخم نه ڇڏيندي آهي، پرهڪ فرد کي جذباتي داغ ۽ صدمي سان ڇڏي سگهي ٿي. جيڪو بعد ۾ ذهني بيماري جو سبب بڻجندي آهي.

اڪثر، خاندان جي ميمبرن کي خبر ناهي ته، انهن جا ميمبر انهن يا ٻين طرفان زباني بدسلوڪي جو شڪار آهن اسڪول يا آفيسن ۾.

ڪو به ماڻهو زباني بدسلوڪي جو شڪار ٿي سگهي ٿو.

ان ۾ ٻين کي ايذاءُ ڏيڻ، بي عزتي ڪرڻ ۽ بي عزتي ڪرڻ جا بيان شامل آهن ڪنهن شخص کي خوفزده ڪرڻ يا ذليل ڪرڻ، هڪ مظلوم جي  خود اعتمادي کي گهٽائڻ ۽ انهن کي بي اختيار محسوس ڪرڻ.

تحقيق جو چوڻ آهي ته، جيڪي ماڻهو زباني طور تي ٻين سان بدسلوڪي ڪن ٿا، انهن کي ڪو به ذهني مسئلو نه آهي پر اهي پنهنجو پاڻ کي بچائي نٿا سگهن ۽ غير صحتمند منفي جذبات جهڙوڪ پريشاني، خود کان  نفرت ۽ غصي کي ظاهر ڪن ٿا ۽ ڄاڻي ٻجهي ٻين کي پنهنجن غلطين لاء الزام لڳائي رهيا هوندا آهن.

هڪ شخص ۾ زباني بدسلوڪي جي علامات جيڪو ٻين کان زباني طور تي متاثر ٿيئي ٿو:

ڪاوڙ، ،رڙيون ڪرڻ ، پگهرڻ ، کائڻ جا مسئلا، ظاهر، عقل ۽ ڪردار لاءِ تمام گهڻي پريشاني

لفظي بدسلوڪي جا مختصر مدت جا نتيجا:

اڪيلائي جو احساس,گھٽ خود اعتمادي,خوف، هر جڳهه درد، ڏوهه جو احساس ۽ مزاج جي تبديلي

زباني بدسلوڪي جا ڊگھي مدي وارا نتيجا:

ڊپريشن، پريشاني ۽ ننڊ ۾ گهٽتائي, ياداشت جي مسئلن ۽ ترقي ۾ مشڪلات.

والدين، استادن يا اجنبي ماڻهن کان مسلسل لفظي بدسلوڪي ناڪامي جي احساس، ۽ گهٽ خود اعتمادي پيدا ڪري سگهي ٿي

اهي لفظ جن سان دل کي زهر ڪيو وڃي ٿو، چاهي ڄاڻائيءَ يا اڻڄاڻائيءَ  ۾ ، يادگيريءَ ۾ نقش ٿي ويندا آهن ۽ جلد يا دير سان سندس روح کي ساڙي ڇڏيندا آهن.

حل

مسلسل بدسلوڪي کان پاڻ کي نقصان پهچائڻ کان پاسو ڪرڻ گهرجي (دنيا عارضي آهي، مسئلا عارضي آهن).

 

پنهنجون حدون بيان ڪريو:

توهان ٻين کي اجازت نه ڏيندا ته هو توهان سان اهڙو سلوڪ ڪن. پنهنجي بيان کي مختصر ۽ نقطي تي رکو. جواز نه ڏيو ۽ هر وقت معافي نه گهرو ۽ ڳالهيون نه ڪريو.

پنهنجو پاڻ تي ڪنٽرول ڪرڻ جي ڪوشش

ڪريو، پاڻ کي انهن کان الڳ ڪريو ۽ پنهنجي ذهني صحت کي برقرار رکو.

پريشاني ۽ لاڳاپيل بيماريون ANXIETY & RELATED DISEASES

عام پريشاني جي بيماريون Generalized anxiety جڏهن مريض بغير قابو کان وڌيڪ پريشاني محسوس ڪندو آهي.هن ۾ شامل ٿي سگھي ٿو سماجي پريشاني، ڀريل جڳهن ۾ هجڻ، جدائي جي پريشاني، وزن وڌڻ جي پريشاني، يا ٻيون عام يا غير معقول پريشاني

سخت خوف /فوبيا Phobia:عوام ۾ هجڻ بابت سخت خوف جو هڪ سلسلو. انهن ۾ شامل ٿي سگھي ٿو پبلڪ ٽرانزٽ جي سواري، هڪ خاص پل پار ڪرڻ، ميڙ ۾ هجڻ، قطار ۾ بيهڻ، يا ٻاهر نڪرڻ جي قابل نه هجڻ

خوف جا  حملا Panic attacks:توھان جي دل تيزيءَ سان ڌڙڪي سگھي ٿي، سانه  تيز ٿي ويند و، توھان محسوس ڪري سگھوٿا بي ھوشي، ۽ ڏڪڻ.ڪيتريون ئي علامتون دل جي حملي سان ملندڙ جلندڙ آهن.

وھم Obessive compulsive disorder OCD:هڪ ماڻهو مسلسل پنهنجا هٿ ڌوئي رهيو آهي، بتيون بند ڪرڻ ,گيس جي نوبن کي ان نقطي تي چيڪ ڪرڻ, هڪ شخص جوبار بار غير معمولي رويو، جيڪي گهڻا ماڻهو نه ڄاڻندا آهن.هي خرابي پريشاني جي ڪري آهي ۽ عام طور تي ظاهر ٿئي ٿي هڪ صدمي واري واقعي يا زندگي ۾ وڏي يا غير متوقع نقصان کان پوء.اهي عمل اڪثر ڪري خيالن جي ڪري پيدا ٿيندڙ پريشاني کي گهٽائڻ لاءِڪندا آهن

مزاج سان لاڳاپيل بيماريون MOOD DISORDERS

بائيپولربيماري Bipolar disease: ماڻهوءَ کي انتهائي گهٽ (ڊپريشن وارو موڊ) ۽ وڌندڙ موڊ جي قسطون ٿين ٿيون.


ڊپريشن Depression: اداسي جو مسلسل

احساس , دلچسپي ۽ توانائي جي گهٽتائي ,بک جي گھٽتائي,گھٽ مزاج,ڏوهه جو احساس ,گھٽ خود اعتمادي۽ننڊ ۾ خلل .سخت ڊپريشن غير معمولي رويي ۽  خودڪشي جي سوچ جي خطري کي وڌائي

سگھي ٿي.


پاڻ کي نقصان پهچائڻ  Self -harm: پاڻ کي زخمي ڪرڻ، يا ڪٽڻ هڪ سنگين رويو آهي, جيڪو نوجوانن ۽ بالغن ۾ ڪيترن ئي ذهني بيمارين سان گڏ هوندو آهي. خطري ۾ اهي آهن جن کي اڳ ۾ ئي هڪ بنيادي خرابي آهي جهڙوڪ شخصيت جي خرابي،  ڊپريشن يا کائڻ جي  بيماري. انهن ۾ پڻ ڏٺو ويو آهي جن کي صدمو هو يا هڪ افراتفري، غير صحت مند، يا غير مستحڪم صورتحال ۾ رهندڙ آهن.خود زخمي خيالات ۽ رويو خودڪشي يا غير خودڪشي ٿي سگھي ٿو.

خودڪشي Suicide:  جي سوچ  يا خيال شامل ٿي سگھي ٿو،هڪ منصوبو, ڪوشش، ڌمڪيون، اشارو ۽ پاڻ کي مارڻ.

 سببن ۾ شامل آهن:  اندروني ذهني بيماريون، ننڍپڻ جي بدسلوڪي، مجرميت, نااميدي، دٻاء واري نوڪري، دائمي جسماني درد ۽ دماغي زخم/ بيماري.

دٻاء سان لاڳاپيل / ردعمل جي بيماريون STRESS/REACTION RELATED DISEASES

صدمي کان پوءِ Post-traumatic stress disorder

هڪ حالت جيڪا  صدمي /يا خوفناڪ واقعي کان پوءِ ٿي سگهي ٿي، جهڙوڪ جنسي يا جسماني حملو، ڪنهن پياري جي غير متوقع موت، يا قدرتي آفت. ماڻهو اڪثر ڪري پائيدار ۽ خوفناڪ سوچون ۽ واقعي جون ياداشتون رکندا آهن، ۽ جذباتي طور تي خاموش رهندا آهن.

موافقت ڪرڻ جي بيماري Adjustment disorder

جڏهن هڪ شخص جذباتي يا غير معمولي رويي جي علامات پيدا ڪري ٿو , دٻاء واري واقعي يا صورتحال جي جواب ۾. دٻاءُ ۾ شامل ٿي سگھي ٿو قدرتي آفتون، جهڙوڪ زلزلو يا طوفان؛بحران، ڪارحادثو   يا وڏي بيماري جي تشخيص, ذاتي مسئلا، جهڙوڪ طلاق، ڪنهن پياري جي موت، نوڪري وڃڻ. عام طور تي واقعي يا صورتحال جي ٽن مهينن اندر علامات شروع ٿينديون آهن ۽

ڇهن مهينن اندر ختم ٿينديون آهن.


سوماٽوفارم   بيماري Somatoform

disease

جڏهن ڪنهن ماڻهوءَ ۾ بيماريءَ جون ڪيتريون ئي جسماني علامتون هجن يا دٻاءُ جي وڌيل سطح جي ڪري درد هجي ۽ ڊاڪٽر انهن علامتن جو ڪو سبب ڳولي نه سگهي


فڪر Factitious disease

 اهي حالتون  جن ۾ هڪ شخص ڄاڻي واڻي ۽ ارادي طور تي جسماني ۽/يا جذباتي علامتن جي شڪايت ڪري ٿو يا ان جي شڪايت ڪري ٿوته جيئن فرد کي مريض جي ڪردار ۾ رکيووڃي

نفسيات PSYCHOSIS

نفسيات کان متاثر ماڻهن ۾ ,غير معمولي عقيدا Delusions، هيلوسينيشن Hallucinations,

غير معمولي سوچون Abnormal thought process 

 تبديل ٿيل رويو ۽ جذبات  Changed behaviour & emotions

ٿي سگهن ٿيون. نفسيات ڪيترين ئي ذهني بيمارين ۾ ٿي سگهي ٿي، جن ۾ منشيات جي ڪري پيدا ٿيندڙ نفسيات، شيزوفرينيا ۽ مزاج جي خرابي mood disorders  شامل آهن.

هيلوسينيشن (Hallucination) تڏهن ٿيندو آهي

جڏهن ڪو ماڻهو اهڙي شيءِ ٻڌي، ڏسندو، بوءِ يا چکندو آهي، جيڪا اتي موجود ناهي.هڪ عام روپ آوازن کي ٻڌڻ آهي جيڪي اتي نه آهن.


غير معمولي عقيدا Dellusions جڏهن ڪو ماڻهو يقين رکي ٿو ته هن وٽ خاص اختيار آهن يا اهي هڪ اهم مذهبي يا سياسي شخصيت آهن.


خيال/سوچ سان لاڳاپيل بيماري شيزوفرينيا Shizophrenia

هڪ پيچيده نفسياتي خرابي, جتي سوچ ۽ جذبات ۾ تبديلي، ۽ حقيقت جي هڪ مسخ ٿيل تصور آهي. علامتن ۾ وڏي پئماني تي فرق ٿي سگھي ٿو پر انھن ۾ نفسياتي علامات Psychosis, سوچ جي خرابي، سماجي اڪيلائي Isolation حوصلي جي کوٽ , سوچ ۽ ياداشت جي خرابي شامل ٿي سگھي ٿي.شيزوفرينيا سان ماڻهن ۾ خودڪشي جو وڏو خطرو آهي.

کائڻ جون  ذهني بيماريون EATING DISORDERS

سخت پرهيز جي بيماري/بک ن لڳڻ Anorexia nervosa

وزن وڌڻ يا ٿلهو ٿيڻ جو شديد خوف، خود بُک جو ختم  بڻجڻ.

 

نه ختم ٿيڻ واري بک Bulimia Nervosa

گهڻو کائڻ ۽ پوءِ پاڻ ئي الٽي ڪرڻ ,ڄاڻي واڻي ۽ ارادي طور دستن لاءِ دوائون استعمال ڪرڻ,  گهڻي خوراڪ کان نجات حاصل ڪرڻ.

 

بيحد کائڻ Bing eating

ٿوري وقت ۾ وڏي مقدار ۾ کاڌو کائڻ.

سمهڻ جي ذهني بيماريون Sleeping disorders

 دائمي بي خوابي Insomnia

سيڪڙو10-15  دائمي ,  مجموعي صحت ۽ خوشحالي لاءِ اهم خطرو ٿي سگهي ٿي. ٿڪاوٽ، موڊ  جي تبديلين ۽ ڪارڪردگي جي گھٽتائي جو احساس ڪيترن ئي سنگين صحت جي حالتن کي وڌڻ جو خطرو آهي. دائمي بي خوابي وارن ماڻهن  ۾ وڌيڪ وزن، دل جي بيماري، ۽ ٽائپ 2 ذیابيطس کان متاثر ٿيڻ جو امڪان آهي

شخصيت جي بيماري  PERSONALITY DISORDERS

غير سماجي شخصيت Anti social

ماڻهن ۾ پريشان ڪندڙ ۽ مجرمانه رويو آهي اڪثر ڪري فلمن ۾سيريل قاتل ڏسڻ کان پوءِ ٿئي ٿو. اهي ماڻهو عام ۽ دلڪش نظر اچن ٿا، اڪثر ڪري ننڍپڻ ۾ شروع ٿئي ٿو ۽ ٻين کي نقصان پهچائڻ جو وڏو خطرو آهي

 

بارڊر لائن پرسنالٽي ڊس آرڈر

Borderline personality :

 شخص هميشه انتشار، بدامني يا خوف جي حالت ۾ هوندو آهي. هن خرابي سان هڪ شخص سان لاڳاپا ۽ دوستي انتهائي غير مستحڪم آهن، جلدي ختم ٿي سگهن ٿيون.ماحولياتي عنصر هن خرابي جو هڪ مضبوط  سبب آهن ۽ ٻارن سان  ننڍپڻ ۾ بدسلوڪي، عدم استحڪام، گهر ۾ غفلت پڻ هن خرابي جو سبب آهن.

 

ذاتي شناخت / تصور جي بيماري

Self perception/self-identity disease

 

جسم جي تصوير جي خرابي

Body dysmorphic disorder:

 هڪ شخص جسماني شڪل/  ڏيک بابت تمام گهڻو محتاط  آهي.. نقص جو جنون توهان جي ڏينهن جا ڪلاڪ وٺي ٿو، جنهن ڪري پلاسٽ سرجري ڪرائڻ، ڪلاڪن جا ڪلاڪ آئيني جي سامهون، مختلف ڪپڙا پائڻ، ڊگهي عرصي تائين ورزش ڪرڻ.

 

بي حسيءَ جو احساس

Depersonalization Disorder

 اڪثر ماڻهن جي زندگيءَ ۾ ڪنهن نه ڪنهن نقطي تي ٿئي ٿو.  خوفناڪ ڪار حادثي کان پوء يا سنجيده خبرن کان پوء . هڪ لمحي لاءِ توهان جي جسم يا حقيقت سان ڳنڍيل نه هجڻ جو احساس. اهو محسوس ٿي سگھي ٿو ڄڻ ته توهان خواب ۾ آهيو يا توهان  جسم جي ٻاهران واقعو ڏسي رهيا آهيو. جڏهن اهو احساس باقاعده بنياد تي بي قابو ٿئي ، اتي امڪان هن بيماري جو آهي.

 

Narcissistic personality

پنهنجي ۽ سندس ظاهر ۽ موجودگي جي تمام گهڻي تعريف

/Gas lighting

 menipulation گئس لائيٽنگ

اهو عمل آهي جيڪو بار بار ڪنهن سان ڪوڙ ڳالهائڻ جو عمل آهي رشتي کي ڪنٽرول ڪرڻ لاءِ.

bottom of page